Robotik cerrahi (da Vinci Robotik Cerrahi), bugün tıpta uygulanan en ileri teknolojilerden biridir. Avrupa ve Amerika’da olduğu gibi ülkemizde de özellikle üroloji, kadın hastalıkları, genel cerrahi, kulak burun boğaz, göğüs cerrahisi, kalp cerrahisi ameliyatlarında yaygın olarak kullanılmaktadır.
Robotik Cerrahi Nedir?
Robotik Cerrahinin Avantajları Nelerdir?
Daha Az Kan Kaybı…
Robotik cerrahide uygulanan teknolojisinin hem doktor hem de hasta için önemli avantajları bulunmaktadır. Öncelikle hasta açısından bakıldığında robotik cerrahide açık cerrahi ile kıyaslandığında daha az kan kaybı olur. Robotik cerrahi sırasında karın içi gaz ile şişirilmekte, gaz basıncı damarlar üzerine bası yaparak kanamayı önlemektedir. Ameliyat bittiğinde karın içindeki bu gaz boşaltılmakta, daha sonra üç boyutlu görme olanağı sağlayan, yüksek görüntü kalitesine sahip ve ameliyat sahasını on kat büyütebilen özel kameralar sayesinde kanayan damarlar daha kolay fark edilmekte ve mühürlenerek durdurulabilmektedir.
Daha Erken Taburcu…
Robotik cerrahi uygulanan hastalar diğer hastalara göre hastanede daha az kalırlar ve daha erken taburcu edilirler. Bunun nedeni robotik cerrahide ameliyat kesilerinin daha küçük olması, kan kaybının daha az olması ve ameliyat sonrası hastaların daha az ağrı duymasıdır.
Sonda Daha Çabuk Çekilir…
Robotik cerrahi yöntemiyle radikal prostatektomi ameliyatı olan hastaların sondası daha erken dönemde çekilir. Yani sondalı kalma süreleri daha kısadır. Bunun nedeni ise robotik prostatektomi ameliyatında idrar kesesi ile üretra adı verilen dış idrar yolunun birbirine daha iyi ve su geçirmez bir şekilde dikilebilmesidir. Sonda alınma süresi genellikle 5 gündür.
Daha Az Ağrı…
Robotik cerrahi uygulanan hastalar ameliyat sonrası dönemde daha az ağrı duyarlar ve ağrı kesici ilaç alma ihtiyacı daha azdır. Çünkü yara kesileri açık cerrahiye göre daha küçüktür ve bu yüzden daha az ağrı hissederler.
Daha İyi Kanser Kontrolü…
Robotik cerrahide kanser kontrolü daha iyi sağlanır. Üç boyutlu ve yüksek çözünürlüklü görüntü özelliğine sahip kamera ve ileri düzeyde hareket yeteneğine sahip robot kolları ile ameliyat sırasında kanserli doku daha net olarak görülür ve çıkarılır.
Daha Çabuk İdrar Kontrolü…
Robotik cerrahi ile uygulanan prostat kanseri ameliyatları sonrası idrarı kontrol edebilme daha iyidir ve daha çabuk olur. Görüntünün daha iyi olması, kanamanın daha az olması, mesane ile idrar kanalının daha iyi dikilebilmesi ameliyat sonrası dönemde idrar kontrolünün daha çabuk olmasını sağlar.
Cinsel Yaşama Daha Çabuk Dönüş…
Robotik cerrahi ile yapılan prostat kanser ameliyatı sonrası daha erken cinsel yaşama dönüş görülür. Tıbbi açıdan uygun olan hastada, sertleşmeyi sağlayan prostat etrafındaki sinir ve damar demetinin korunması, robotik cerrahi ile daha mümkün olmaktadır. Bu yüzden ameliyat sonrası dönemde cinsel yaşama dönme bu hastalarda daha erken olmaktadır.
- İyileşme süresinin daha kısa olması
- Kanser kontrolünün daha iyi olması
- Ameliyat sonrası dönemde daha az ağrı duyulması
- Yara izinin daha küçük olması nedeniyle daha estetik bir görünüm
- Hastanede kalış süresinin ve günlük hayata dönüşün daha kısa olaması
- Ameliyat sırasında daha az kanama olması
- Enfeksiyon gelişme riskinin daha az olması
Robotik Cerrahi İle Uygulanan Ürolojik Ameliyatlar
da Vinci robotik cerrahi daha çok ürolojik ameliyatlarda kullanılmaktadır. Ürolojide en sık kullanıldığı alan ise prostat kanserinin cerrahi tedavisidir. Bunun dışında mesane kanseri, böbrek kanseri, böbrek çıkım darlığının tedavisinde de robotik cerrahi başarılı bir şekilde kullanılmaktadır.
Robotik cerrahi kullanılan ameliyatlar başlıca şunlardır;
Robotik Radikal Prostatektomi Ameliyatı
Radikal prostatektomi, prostat kanseri tedavisinde uygulanan bir cerrahi işlemdir. Prostat kanseri erkeklerde sık görülen bir kanser türüdür. Her 6 erkekten birine prostat kanseri tanısı konulmaktadır. Prostat kanserinin tedavisinde en sık kullanılan tedavi yöntemlerinden biri robotik radikal prostatektomi ameliyatıdır.
Radikal prostatektomi ameliyatı sırasında prostat tamamen çıkartılır. Prostat bezi ile birlikte, prostatın hemen arkasında bulunun meni kesesi ve meni kanallarının uç kısımları da alınır. Daha sonra mesanenin boynu ile üretra tekrar birbirine dikilerek eklenir. Bu işlem sırasında bazı hastalarda leğen boşluğunda bulunan lenf bezleri de çıkartılır. Bu işleme pelvik lenf nodu diseksiyonu denir. Eğer hastalık düşük risk gurubunda ise yani lenf bezlerine sıçrama ihtimali düşükse, bu durumda lenf bezlerinin çıkartılmasına gerek yoktur.
Radikal prostatektomi ya açık ya da kapalı yöntem ile yapılabilir. Açık radikal prostatektomi ameliyatı ya göbek altından bir kesi ile girilerek ya da perine olarak bilinen makat ile testis torbalarının arasından girilerek yapılır. Kapalı yöntem ise ya laparoskopik ya da robotik cerrahi şeklinde uygulanmakatdır.
Robotik radikal prostatektomi ameliyatında önce hastanın karın boşluğu gaz ile şişirilir. Genellikle bu iş için karbondioksit gazı kullanılır. Daha sonra, karın cildine yaklaşık 1 cm büyüklüğünde olan 3 ya da 4 küçük kesi yapılarak, buradan içeriye robot kolları gönderilir. Robot kollarının ucunda bulunan cerrahi aletler ile ameliyat gerçekleştirilir. Robotik cerrahide kullanılan özel kamera sayesinde ameliyat sahası 10-12 kat daha büyük ve 3 boyutlu olarak en ince ayrıntısına kadar görülmektedir. Böylece küçük sinir ve damarlar kolayca ayırt edilebilir ve korun korunabilir. Adeta bir el gibi çalışan robotun kollarının, insan eline göre hareket yeteneği çok daha fazladır. Bu yüzden açık cerrahide cerrahın elinin ve aletlerin giremeyeceği alanlara rahatlıkla ulaşılabilir ve ameliyat daha kolay hale gelir.
Robotik Radikal Sistektomi ve Yapay Mesane
Radikal sistektomi, idrar kesesinin etrafındaki yağ tabakası ve prostat, rahim gibi komşu organlarla birlikte çıkarılması işlemidir. Bu ameliyat kökleri derine uzanan mesane kanserlerinin cerrahi tedavisinde günümüzde uygulanan en önemli tedavi yöntemidir. Radikal sitektomi, idrar kesesinin içinde çok fazla tümör olması ve diğer tedavi seçeneklerine cevap vermeyen mesane kanserlerinde de uygulanır. Mesane çıkarıldıktan sonra idrar kanallarının ucu ya yeni yapılan yapay mesaneye, ya da bir bağırsak aracılığıyla karın duvarına ağızlaştırılır. Bu işleme üriner diversiyon adı verilir.
Radikal sistektomi ve üriner diversiyon birden fazla organ ve sistemi ilgilendiren büyük bir cerrahi tedavidir. Operasyon sonrası hastanın bakımı ve izlenmesinin iyi olması da, en az uygulanan ameliyat kadar önemlidir. Prostat kanseri tedavisinde yaygın olarak kullanılan robotik cerrahide deneyiminin artması ile birlikte, mesane kanserinin cerrahi tedavisinde de robot yardımlı robotik radikal sistektomi ve yapay mesane yapımında kullanılmaya başlanmıştır.
Robotun 3 ayrı kolunun olması, 3 boyutlu görüntüye imkan vermesi, görüntüyü 10 kat büyütülebilmesi ve robottun kollarının her yöne hareket edebilmesi gibi avantajları sayesinde, ameliyatı yapmak daha kolay bir hale gelmektedir.
Robotik Nefrektomi
Böbrek kanseri, böbrekteki hücrelerden köken alan bir kanser türüdür. Hastalık erken evrede herhangi bir belirti vermez. Genellikle başka nedenlerden dolayı uygulanan ultrason ya da bilgisayarlı tomografi gibi tetkikler sırasında tesadüfen saptanır. Hastalığın ileri evresinde bel ağrısı ve kanlı idrar yapma gibi belirtiler ortaya çıkar.
Böbrek kanseri tespit edildiğinde eğer vücudun başka bölgelerine yayılmadıysa böbrek cerrahi olarak çıkartılır. Bu işleme radikal nefrektomi adı verilir. Tümörün büyüklüğüne ve bulunduğu yere göre böbreğin ya tamamı ya da sadece kanserli kısmı çıkarılır. Böbrek etrafındaki yağ dokularıyla birlikte tamamen çıkarılmasına radikal nefrektomi, sadece tümörün olduğu böbrek kısmının alınmasına ise parsiyel nefrektomi adı verilir.
a. Robotik Radikal Nefrektomi
Eğer böbrekteki kanser dokusu çok büyükse, sadece tümörlü kısım alınamıyor ise bu durumda böbrek olduğu gibi çıkarılır. Böbrek, böbreğin etrafındaki yağ dokuları hatta bazen böbrek üstü bezi de çıkarılır. Eğer ameliyat sırasında böbrek etrafında büyümüş lenf bezleri varsa onları da çıkarılır.
Böbreğin çıkarılması işlemi açık, laparoskopik ya da robotik yöntemlerle yapılabilir. Robotik nefrektomide cerrah ameliyatı, hastanın karın duvarında açılan ve her biri yaklaşık 1 cm olan küçük kesiler vasıtasıyla karın içine gönderilen robotik kollar ile yapar. İnsan elinin yapamadığı manevraları yapabilme özelliği olan robotik kollar, insan elinin ulaşamadığı dar alanlara rahatça ulaşabilir. Yine açık cerrahi işlemler sırasında yaşanan el titremesi sonunu robotik cerrahide görülmez. Kesi yerinin çok küçük olması, ameliyat sonrası dönemde daha az ağrı duyulması ve günlük hayata daha çabuk dönme, robotik cerrahinin başlıca avantajlarıdır.
b. Robotik Parsiyel Neferektomi
Parsiyel nefrektomi, böbreğin tamamının değil, sadece tümörlü kısmının çıkarılması demektir. Ancak her hasta bu ameliyat için uygun olmayabilir. Eğer böbrek tümörü çok büyük değilse, kökleri böbrek havuzcuklarına kadar inmiyorsa ve böbrek ana damarlarına çok yakın değilse sadece böbrekteki kanser dokusu çıkarılabilir.
Robotik Piyeloplasti
Üreteropelvik bileşke darlığı, üreterin böbrekten çıktığı yerde meydana gelen darlık durumudur. Böbrekler, karın boşluğunun arka duvarında yer alan fasulye şeklindeki organlardır. Kanı temizlemek ve zararlı maddeleri idrar ile vücuttan atarlar. Böbrekte üretilen idrar, üreter adı verilen tüp şeklindeki idrar kanallarıyla mesaneye taşınır.
Böbrek çıkım darlığı, doğuştan olabilir ya da daha sonra da gelişebilir. Genellikle neden o bölgede bulunan damarın basısıdır. Darlık böbrekte üretilen idrarın üretere geçip idrar kesesine geçmesine engel olur. Bunun neticesinde böbrek içindeki sıvı basıncı artar, böbrek şişer ve bir süre sonra böbrek fonksiyonlarında bozulma meydana gelir.
Böbrek çıkım darlığının tedavisi ameliyattır. Ameliyat açık, laparoskopik ya da robotik cerrahi yöntemlerle yapılır. Robotik yöntemde ameliyat, karın duvarına yapılan 3-4 küçük kesiden içeriye gönderilen robotik kollar ile yapılır.
Ürolojide Robotik Cerrahi Videoları
Bu Yazımızda Robotik Cerrahi
Hakkında Bilgi Verdik
Daha detaylı bilgi için iletişim sayfasında bulunan bilgilerden ya da iletişim formundan Prof. Dr. Ali Fuat Atmaca ile iletişime geçebilirsiniz.